در بخش بالایی و خارجی کاسه چشم ، غده اشکی وجود دارد که کار تولید اشک به عهده آن است. هر بار که پلک می زنیم ، اشک تولید می شود و در سطح چشم پخش می شود و مقدار اضافی آن از چشم خارج شده و به سمت بینی می رود. به طور کلی مجاری به نام کانالیکول تحتانی و فوقانی به خارج شدن اشک از چشم ها کمک می کنند. مسدود شدن انتهای مجرای موجود در بین بینی و چشم ، انسداد مجرای اشکی را در پی خواهد داشت. افرادی که دچار این عارضه می شوند ، می توانند برای درمان مشکل ، با مرجعه به متخصص گوش و حلق و بینی ، با استفاده از فرایند باز کردن مجاری اشکی ، تحت درمان قرار بگیرند.
علت گرفتگی مجاری اشکی چیست ؟
مجرای اشکی ممکن است تحت تاثیر علل گوناگونی دچار گرفتگی شود. این عارضه می تواند در هر سنی ، افراد را تحت تاثیر خود قرار دهد و به دلایل مادرزادی یا اکتسابی بوجود آید. شناسایی دلیل بسته شدن مجرای اشکی کمک می کند تا به تشخیص درست و درمان مناسب تری برای باز کردن مجاری اشکی دست پیدا کنیم.
برخی از دلایل بسته شدن مجرای اشکی شامل موارد زیر می باشد:
• انسداد مادرزادی سیستم تخلیه اشک
زمانی که فرایند رشد نوزاد به طور کامل انجام نمی شود یا اختلالات ساختاری غیرطبیعی رخ میدهند انسداد مجرای اشکی رخ می دهد. این کودکان ، در ابتدای مجرای اشکی خود پرده یا غشایی نازک دارند که مانع از تخلیه اشک میشود.
• عفونت و التهاب چشم
گاهی عفونت و التهاب در چشم، باعث متورم شدن مجرای بینی و مجرای اشک شده و، درد و بروز مشکل در مجرای اشکی را بهمراه می اورد.
• بالا رفتن سن
مجرا و به طور کلی سیستم تخلیه اشک با بالا رفتن سن ، باریک می شود و ممکن است در معرض انسداد قرار گیرد
• استفاده از داروهای چشمی
برخی داروها از قبیل قطرههای چشمی ممکن است در طولانی مدت موجب بسته شدن مجرای اشکی شود.
علاوه بر علل فوق در برخی موارد ، جراحت ، زخم یا ضربه نیز میتواند باعث بسته شدن مجرای اشکی شود که در این صورت برای باز کردن مجاری اشکی لازم است برای درمان صحیح اقدام کنیم.
علائم انسداد مجاری اشکی
وقتی مجاری اشک مسدود می شود ، باکتریهای در کیسه بینی به دام می افتند و همین این امر می تواند باعث بروز عفونت شده و مشکلاتی را در پی داشته باشد. حتی در برخی موارد ، این عفونت می تواند به پلک ها نیز منتقل شود.
برخی از این علائمی که پیگیری برای درمان باز کردن مجاری اشکی را می طلبد شامل موارد زیر می باشد:
- عفونت چشم
- التهاب ، حساسیت و قرمزی گوشه داخلی چشم یا اطراف چشم و بینی
- پوست پوست شدن مژه ها
- ترشحات مخاط چشم
- تار شدن بینایی
روش های باز کردن مجاری اشکی
بسته به علت انسداد مجرای اشکی ، روش های درمان متفاوتی به کار گرفته می شود. اگر انسداد به دلیل آسیب دیدگی صورت ایجاد شده باشد ، سیستم تخلیه اشک چند ماه پس از آسیب مجدداً خودبخود شروع به کار میکند و در این شرایط ، مداخلات پزشکی مورد نیاز نخواهد بود. در موارد دیگر ، داروهایی تجویز می شود یا در صورت نیاز ، جراحی توصیه می شود. برخی از روش های درمان انسداد مجاری اشکی شامل موارد زیر می باشد:
- آنتی بیوتیک ها در صورتی تجویز می شوند که پزشک به عفونت ، مشکوک باشد. این آنتی بیوتیک یا به صورت تزریق درون وریدی یا به صورت پماد یا قطره چشمی تجویز می شود.
- شستشو دادن مجرای اشکی برای بزرگسالانی که دارای مجرای نیمه مسدود شده یا باریک شد مختصر هستند، تجویز می شود.
- اتساع سوند بالونی روشی است که در ان از یک سوند بالونی برای باز کردن مجاری تخلیه اشک استفاده می شود.
- استنت گذاری روشی است که تحت عنوان لوله گذاری نیز نامیده میشود و در ان از لوله های کوچک برای باز کردن انسداد و باز شدن سیستم تخلیه اشک استفاده میشود.
- عمل جراحی در صورتی تجویز می شود که هیچکدام از روش های درمانی فوق برای باز کردن مجرای اشک مسدود شده موفق واقع نشود. در این صورت پزشک جراحی را توصیه میکند که تحت عنوان داکریوسیستورینوستومی نام دارد.
جراحی باز کردن انسداد چگونه انجام می شود ؟
در فرایند عمل باز کردن مجاری اشکی ، جراح از یکی از دو روش خارجی یا روش اندوسکوپیک استفاده می کند.
در روش خارجی ، ابتدا برشی کوچک در گوشه خارجی و روی دیواره بینی ایجاد می شود تا پزشک بتواند به مجرای اشکی دسترسی داشته باشد. سپس یک لوله سیلیکون در سوراخ اشکی پلک قرار داده می شود. و بعد از سپری شدن یک تا چند ماه ، این لوله توسط پزشک برداشته می شود.
در روش اندوسکوپیک ، جراحی بدون ایجاد برش انجام می شود و مجرای جدیدی برای تخلیه ترشحات چشم به سمت بینی گشوده می شود. اختلال انسداد مجاری اشکی یک اختلال تقریباً رایج است و روش جراحی برای درمان آن می تواند به شکلی موفقیت آمیز ، این مشکل را حل کند.
