خشکی دهان و لب ها یکی از شکایت های رایج بیماران در دوران نقاهت بعد از عمل بینی است که گرچه از نظر پزشکی معمولا مسئله ای خطرناک به شمار نمی آید ، اما می تواند برای بیمار آزار دهنده باشد. به عنوان جراح بینی تهران همواره شاهد هستم که بیماران در روزهای ابتدایی بعد از عمل ، به دلیل انسداد موقتی مسیرهای بینی ، ناچار به تنفس دهانی می شوند که همین موضوع موجب خشکی دهان ، گلو و حتی لب ها می شود. این وضعیت می تواند باعث اختلال در خواب ، بوی بد دهان و احساس تشنگی مداوم شود. در برخی موارد ، استفاده از داروهای بی حسی ، آنتی بیوتیک ها یا داروهای ضد احتقان نیز این خشکی را تشدید می کنند. آگاهی از علت این عارضه و راه های ساده ای که برای کاهش آن وجود دارد ، به بیماران کمک می کند دوران نقاهت راحت تری را پشت سر بگذارند. در ادامه به بررسی علت ها و راهکارهای مؤثر برای کنترل خشکی دهان بعد از عمل بینی می پردازیم.
علت خشکی دهان بعد از عمل بینی چیست؟
- تنفس دهانی به جای تنفس از بینی : بعد از عمل بینی ، به ویژه در روزهای ابتدایی ، مسیرهای بینی به دلیل تورم ، تامپون یا چسبندگی مخاط مسدود می شوند. این مسئله باعث می شود بیمار ناچار به تنفس از راه دهان شود که رطوبت طبیعی دهان را کاهش داده و باعث خشکی آن می شود.
- استفاده از داروها : برخی داروهای تجویزی بعد از جراحی مانند آنتی بیوتیک ها ، داروهای ضد احتقان یا داروهای بی حسی می توانند تولید بزاق را کاهش داده و در نتیجه خشکی دهان بعد از عمل بینی را ایجاد کنند.
- کاهش مصرف مایعات : بیماران بعد از عمل ممکن است به دلیل بی حالی ، تهوع یا نگرانی از ورم ، مایعات کافی مصرف نکنند. این کم آبی بدن می تواند یکی از عوامل تشدید کننده خشکی دهان باشد.
- استرس و اضطراب بعد از جراحی : استرس نیز می تواند باعث کاهش بزاق دهان شود. بسیاری از بیماران در دوران نقاهت دچار اضطراب یا بی خوابی می شوند که به طور غیر مستقیم به خشکی دهان منجر می گردد.
چند روز بعد از عمل بینی خشکی دهان برطرف می شود؟
مدت زمان رفع خشکی دهان بعد از عمل بینی بسته به شرایط هر بیمار متفاوت است اما معمولا بین ۳ تا ۷ روز بعد از جراحی ، با کاهش تورم داخل بینی و بهبود تدریجی مسیر تنفسی ، این مشکل نیز برطرف می شود. در بیمارانی که از تامپون بینی استفاده شده ، خشکی دهان تا زمان خارج کردن آن معمولاً ۲ تا ۳ روز بعد از عمل شدت بیشتری دارد ، زیرا تنفس از راه بینی تقریبا غیرممکن است. اما بعد از برداشتن تامپون و کاهش تدریجی التهاب ، تنفس بینی راحت تر می شود و خشکی دهان نیز کاهش می یابد.
در موارد نادر ، اگر تورم و انسداد بینی طولانی تر باشد یا داروهای خاصی باعث کاهش بزاق شوند ، این مشکل ممکن است تا دو هفته نیز ادامه یابد. نکته مهم این است که با نوشیدن مایعات کافی ، مرطوب نگه داشتن دهان و لب ها و استفاده از مرطوب کننده هوا می توان این دوران را راحت تر سپری کرد.
بهترین راهکار برای رفع خشکی دهان بعد از عمل بینی چیست؟
- افزایش مصرف مایعات : نوشیدن آب به مقدار کافی در طول روز ، یکی از مؤثرترین و ساده ترین راه ها برای جبران کاهش بزاق و رطوبت دهان است.
- مرطوب نگه داشتن هوای محیط : استفاده از دستگاه بخور یا قرار دادن ظرف آب در نزدیکی منبع گرما ، رطوبت هوای محیط را افزایش می دهد و از خشکی بیشتر دهان جلوگیری می کند.
- استفاده از بزاق مصنوعی یا دهان شویه های مرطوب کننده : در صورت شدت یافتن خشکی دهان بعد از عمل بینی ، می توان از ژل ها یا اسپری های مخصوص مرطوب کننده دهان با مشورت پزشک استفاده کرد.
- مرطوب نگه داشتن لب ها و دهان : استفاده از بالم لب ، نوشیدن جرعه جرعه آب یا حتی مکیدن یخ می تواند کمک کند لب ها و دهان خشک نشوند.
- تنفس از بینی را به تدریج تمرین کنید : با کاهش تورم ، بیمار باید به آرامی سعی کند تنفس از راه بینی را دوباره آغاز کند. این کار به مرور باعث کاهش وابستگی به تنفس دهانی می شود.
- کاهش مصرف مواد خشک کننده بزاق : از مصرف نوشیدنی های کافئین دار ، الکل و سیگار در این دوران پرهیز کنید چون باعث تشدید خشکی دهان می شوند.
آیا خشکی دهان بعد از عمل بینی روی خواب تاثیر می گذارد؟
بله ، خشکی دهان و لب بعد از جراحی بینی می تواند به طور مستقیم روی کیفیت خواب تأثیر منفی بگذارد. بسیاری از بیماران در روزهای ابتدایی پس از جراحی ، به‌دلیل انسداد بینی ناشی از تورم یا تامپون ، مجبور به تنفس دهانی در هنگام خواب می شوند. این نوع تنفس نه تنها موجب گلو ، زبان و خشکی دهان بعد از عمل بینی می شود ، بلکه ممکن است باعث بیدار شدن های مکرر در شب ، احساس تشنگی یا حتی خروپف گردد.
خشکی شدید دهان در حین خوابیدن بعد از جراحی بینی می تواند باعث ناراحتی ، سوزش گلو و حتی احساس خفگی شود. در نتیجه ، فرد احساس خواب آلودگی و خستگی در طول روز خواهد داشت.
علائم خشکی لب و دهان بعد از عمل بینی
| علائم خشکی دهان | توضیحات |
|---|---|
| احساس خشکی و چسبندگی داخل دهان | بیمار ممکن است احساس کند دهانش “خالی از آب” یا چسبناک است به خصوص هنگام بیدار شدن از خواب. |
| تشنگی مداوم | یکی از اولین نشانه ها است که حتی با نوشیدن آب هم بلافاصله برطرف نمی شود. |
| خشکی زبان و گلو | زبان ممکن است زبر و خشک شود و گلو نیز هنگام بلع احساس خشکی و ناراحتی داشته باشد. |
| بوی بد دهان | کاهش بزاق دهان باعث رشد بیشتر باکتری ها و در نتیجه بوی ناخوشایند دهان می شود. |
| سختی در صحبت کردن یا بلعیدن غذا | به دلیل کمبود رطوبت در دهان ، تکلم و بلع ممکن است دشوار یا همراه با سوزش باشد. |
آیا خشکی دهان بعد از عمل بینی خطرناک است؟
خشکی دهان و لب ها بعد از جراحی بینی در بیشتر موارد عارضه ای موقتی و بی خطر است اما اگر درمان یا کنترل نشود ، می تواند باعث بروز مشکلاتی شود که بر کیفیت زندگی بیمار در دوران نقاهت تأثیر منفی بگذارد. در صورت شدت گرفتن یا طولانی شدن خشکی دهان ، ممکن است عوارض زیر ظاهر شوند:
- بوی بد دهان به دلیل کاهش بزاق و رشد باکتری ها
- افزایش احتمال پوسیدگی دندان ها و مشکلات لثه در خشکی دهان مزمن
- سوزش و زخم در دهان یا گوشه لب ها
- اختلال در بلع ، تکلم و حتی خواب شبانه
- احساس خستگی و تشنگی مداوم
خشکی دهان بعد از عمل بینی اغلب موقتی و قابل کنترل است اما اگر بیش از ۱۰ تا ۱۴ روز ادامه یابد یا با علائم آزار دهنده دیگر همراه باشد ، باید به پزشک اطلاع داده شود.
